مدیتیشن چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
مدیتیشن چیست؟ تمرینات تمرکزی با قدمتی هزاران ساله است که در سرتاسر جهان رواج دارد. این تمرینات برای سلامت مغز و تندرستی بدن بسیار مفید هستند و به همین دلیل، محققان با استفاده از فناوری های پیشرفته در حال بررسی و تحقیق بر روی اهمیت meditation در زندگی انسان ها هستند.
اهمیت مدیتیشن برای سلامت مغز و تندرستی بدن به خاطر فواید آن است که برای افراد به ارمغان می آورد. meditation به کاهش استرس و اضطراب کمک می کند و می تواند روحیه و خلق و خوی افراد را بهبود بخشد. همچنین، این تمرینات می توانند تمرکز و توجه را بهبود بخشند و برای افرادی که با مشکلات خواب مواجه هستند، کمک کننده باشند.
تا آخر این مقاله همراه سایت مرجان بهرام باشید.
مدیتیشن چیست؟
مدیتیشن یک تمرین ذهنی و جسمی است که با استفاده از تکنیکهای مختلف، به شما کمک می کند تا تمرکز بیشتری داشته باشید و ذهنتان را پاکسازی کنید. این تمرین به شما کمک میکند به آرامش واقعی دست پیدا کنید و از استرس و نگرانیها رها شوید. همچنین، میتوانید با استفاده از مدیتیشن، به هدفهای خود دست یابید. در طول تاریخ، مدیتیشن در سراسر جهان و در فرهنگ های مختلفی انجام میشده است.
اما در دهه های اخیر، علم نیز به بررسی اثرات meditation پرداخته است. استفاده از فناوری های پیشرفته مانند تصویربرداری نوار مغز و MRI نشان میدهد که meditation قادر است تاثیرات مثبتی بر روی مغز و سلامت روان داشته باشد. با توجه به اینکه شخصی که مدیتیشن انجام میدهد، به نظر میرسد کار خاصی انجام نمی دهد (مانند تکرار آواها یا عبارات یا تنفس عمیق)، اما در واقع اتفاقهای متفاوتی در مغز او رخ میدهد که ظاهراً قابل مشاهده نیست.
برای مثال یکی از مدیتیشنهایی که وجود دارد مدیتیشن ماه کامل است.
آیا meditation، ریشه مذهبی دارد؟
هم می توان گفت بله، هم خیر! مدیتیشن ریشه در فلسفه های کهن و مذهب های گوناگونی دارد اما لزوما نباید برای انجام آن، فردی مذهبی باشید. در این بخش به برخی سبک های meditation مذهبی و غیرمذهبی اشاره میکنیم:
مدیتیشن بودایی
مدیتیشن بودایی دارای چندین نوع است که ریشه در آیین بودا دارند و به کشور مبداء وابسته می باشند. یکی از این نوع ها، meditation “تِرواده” است که در جنوب شرق آسیا، به خصوص در کشورهای هند و تایلند رواج بیشتری دارد. نوع دیگری از meditation بودایی، meditation “ذن بودائیسم” است که در چین متداول شده است و در حال حاضر گونه های مختلفی از جمله ذن بودائیسم ژاپنی نیز وجود دارد. همچنین، مدیتیشن “تانتریک” بودایی – تبتی نیز وجود دارد که منشاء آن از کشور سابق تبت است.
مدیتیشن مسیحی
مدیتیشن مسیحی، فرایندی است که در آن شخص به طور آرام و تمرکز بر دغدغهها و معتقدات مذهبی خود، به عبادت میپردازد. این تمرین برای رسیدن به یک اتکای عمیقتر به ایمان و نزدیک شدن به خدا انجام میشود.
در meditation مسیحی، فرد به شکلی آرام و پرهیزکارانه در محیطی آرامشبخش و با تمرکز بر عبادت، به خدا متمرکز میشود. این تمرین تمامی معنویت و ارتباطات مذهبی را در بر میگیرد. هدف اصلی مدیتیشن مسیحی، بهبود رابطه فرد با خداوند است و کمک به رشد روحانی و نفسی میکند.
مدیتیشن هدایت شده
مدیتیشن هدایت شده یک روش غیرمذهبی از meditation است که به صورت گروهی یا یک به یک انجام میشود. این روش به عنوان یک روش متداول برای مشاوره، درمان و پشتیبانی گروهی شناخته میشود. با استفاده از این روش، افراد میتوانند در یادگیری و تجربه meditation بهرهوری بیشتری داشته باشند.
نکته: درباره انواع یوگا مطالعه کنید و اطلاعات بیشتری کسب کنید.
meditation اُشو
مدیتیشن “اُشو”، یک نوع مدیتیشن پویا است که در کشور هند رواج دارد و اصول آن در آیین هندو ریشه دارد. در این نوع meditation، تمرکز بر تمرینات تنفسی قرار دارد. با استفاده از تنفس صحیح و عمیق، شما میتوانید ذهن خود را آرام کنید و به وضعیت حال حاضر تمرکز کنید. meditation اُشو روشی علمی و ساده است که میتواند به بهبود تمرکز، آرامش و صحت روان و جسم کمک کند.
مدیتیشن صوفی
مدیتیشن صوفی یک تمرین روحانی است که بر پایه عقاید و مفاهیم صوفیه بنا شده است. این meditation معمولاً به عنوان یک راه برای پیشرفت در مسیر رهبری به خدا و کشف حقایق اسلامی استفاده می شود.
مدیتیشن تائوئیست
تائوئیسم، به عنوان یک فلسفه و مذهب شناخته شده است. ریشههای آن در کشور چین قرار دارد و شهرت آن به خاطر آثار فیلسوف مشهور چینی، لائوسته، بنیانگذار مدیتیشن تائوئیست است.
مدیتیشن متعالی
مدیتیشن متعالی یک روش meditation هندی است که بدون مرتبط بودن با مذهب خاصی، از طریق تکرار مانتراها (کلمات و آواها) با صدای بلند یا در ذهن برای دستیابی به آرامش و تمرکز استفاده می کند. این روش در هند و سایر مناطق جهان مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان یک راهکار برای استراحت ذهنی و روانی مورد توجه قرار می گیرد.
مدیتیشن یوگا
مدیتیشن یوگا، یک روش meditation است که همراه با عملکرد ورزشی انجام میشود. اصالت این روش به کشور هند برمیگردد و در حال حاضر به صورت مذهبی و غیرمذهبی در جوامع مختلف پراکنده است. یکی از meditation یوگا، یوگا ترمیمی است.
چگونه meditation انجام دهیم؟
مدیتیشن بدن محور
مدیتیشن بدن محور، گاهی به عنوان “اسکن بدن” نیز شناخته می شود. این روش بر مبنای تمرکز بر حواس فیزیکی بدن استوار است.
مدیتیشن تفکر
مدیتیشن تفکر یک فرایند ذهنی است که برای کنترل و مهار ذهن و جلوگیری از منحرف شدن آن به سمت و سویی مشخص استفاده میشود. یکی از راههای آسان و موثر برای دستیابی به این وضعیت meditation تفکر، تمرکز بر یک نقطه یا مسئله خاص است.
مدیتیشن احساس محور
مدیتیشن احساس محور یک تمرین ذهنی است که شما را به تمرکز و آگاهی از احساسات خود و اطرافیانتان میبرد. در این نوع meditation، شما متمرکز میشوید تا به یک احساس خاصی متصل شوید و آن را تجربه کنید.
برای شروع، یک محیط آرام و صرفه جویی در زمان و مکان انتخاب کنید. میتوانید در یک اتاق خلوت، در فضای باز یا حتی در طبیعت قرار بگیرید. سپس به طور آرام و مرتب نشسته و تنفس عمیق و آرام انجام دهید.
مدیتیشن مانتِرا
بهترین روش برای مدیتیشن مانترا این است که در یک محیط آرام و ارامشبخش قرار بگیرید. اگر می توانید در خانه خود یک مکان ویژه برای meditation ایجاد کنید، آنچه که لازم دارید را در دسترس قرار دهید. این می تواند شمع، روغنهای عطری، و یا موسیقی آرامشبخش باشد.
مدیتیشن حرکتی
مدیتیشن حرکتی یک نوع مدیتیشن است که در آن توجه به تنفس، حبس کردن نفس یا انجام حرکات خاص بدن متمرکز میشود. این نوع meditation میتواند به صورت پیادهروی یا تمرکز بر روی اشیاء و مواردی که در اطرافتان قرار دارند انجام شود. در ادامه، مزایا و روشهای انجام meditation حرکتی را بررسی خواهیم کرد.
مدیتیشن ذهن آگاهی
مدیتیشن ذهن آگاهی، روشی است که به آگاهی از لحظهای که در حال حاضر در آن هستیم میپردازد. در این نوع meditation، ما تلاش میکنیم تا ذهنمان را به خوبی کنترل کنیم و درگیر نگرانی های گذشته و آینده نشویم. به جای آن، با استفاده از احساساتمان نسبت به بدنمان، سعی میکنیم آگاهی خود را درباره جهان داخلی و خارجی خود بیشتر کنیم. بنابراین، میتوان گفت که این روش به شیوهی meditation بدن محور نیز نزدیک است.
meditation بصری
مدیتیشن بصری در واقع مدیتیشنی است که در آن تمرکز شما بر روی یک تصویر یا حس بصری در ذهن شما قرار می گیرد. این meditation معمولا با استفاده از تکنیک های تصویرسازی یا تصویرسازی خلاقانه انجام می شود.
برخلاف برخی از تکنیک های meditation دیگر که تمرکز را بر نقاط دیگری مثل نفس، احساسات یا صدا متمرکز می کنند، در meditation بصری تصویر می تواند فرکانس سیگنال های مغز را کنترل کند و به شما کمک کند تا وارد وضعیتی عمیق تر از روحیه آرامش و آرامشی عمیق شوید.
البته یک نوع دیگر هم از meditation وجود دارد به نام مدیتیشن تمرکز صوتی که میتوانید از آن استفاده کنید.
مدیتیشن چه مزایایی دارد؟
به طور کلی، افرادی که مدیتیشن انجام میدهند از مزایا و فواید زیر بهرهمند میشوند:
1. کاهش علائم افسردگی، نگرانی و دلهره: مدیتیشن میتواند به کاهش علائم افسردگی، نگرانی و دلهره کمک کند. با تمرکز بر نفس و به خود پیوستن در لحظه حال، ذهن آرام میشود و افکار منفی و مهملههای روزمره به آرامی کنترل میشوند.
2. کاهش استرس و اضطراب: مدیتیشن میتواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند. با آشنایی با واقعیتهای حال حاضر و آرامش بخشیدن به ذهن، افراد میتوانند بهتر با فشارها و استرسهای روزانه خود مقابله کنند.
3. تقویت فکر، تمرکز و حل مسئله: مدیتیشن میتواند به تقویت فعالیتهای شناختی افراد کمک کند. با تمرین meditation، مغز بهترین عملکرد را دارا میشود و فکر شما تمرکز بیشتری پیدا میکند. این میتواند به بهبود حافظه، تمرکز و توانایی حل مسئله شما کمک کند.
4. توانایی بهتر در پذیرش و مقابله با مشکلات عاطفی: مدیتیشن میتواند به افزایش توانایی شما در پذیرش و مقابله با مشکلات عاطفی کمک کند. در حین مدیتیشن، افراد قادرند با احساسات و افکار منفی خود برخورد کنند و بهصورت آرام و بازدید از یک فاصله به آنها نگاه کنند. این میتواند به تسهیل فرآیند پذیرش و مدیریت احساسات کمک کند.
اثربخشی مدیتیشن به چه شکل است؟
محققان و متخصصان حوزه سلامت، به واسطه پیشرفت های بوجود آمده در زمینه فناوری، قادرند اثربخشی meditation روی مغز انسانها را مورد بررسی قرار دهند. به منظور درک بخشی از این تغییرات، لازم است کمی درباره ساختار مغز بدانید.
مغز انسان شامل میلیاردها سلول عصبی است که اطلاعات را به شکل الکتریکی و شیمیایی منتقل می کنند. یک سلول عصبی به هزاران سلول عصبی دیگر متصل است و شبکه های عصبی بین بخش های مختلف مغز شکل می گیرند. این شبکه ها، بخش های مختلفی از مغز را تشکیل می دهند که هر کدام، وظایف و ویژگی های خاصی را به عهده دارند.
بر اساس مطالعات تحقیقی متعدد، افرادی که به طور منظم meditation انجام می دهند، تفاوت هایی در ساختار مغز خود نسبت به سایر افراد دارند. این تغییرات به شکل بافت متراکم تر یا بخشی بزرگتر از حد معمول در مغز ظاهر می شوند و نشان می دهند که سلول های عصبی در این بخش ها پیوندهای بیشتری داشته و قویتر هستند. قسمت هایی از مغز که تحت تاثیر قرار گرفته اند اغلب بخش هایی هستند که احساسات، تفکر و تمرکز و توانایی پردازش عواطف را کنترل می کنند.
چگونه این تمرینات را آغاز کنم؟
در انتخاب نوع مدیتیشنی که مورد علاقه شماست و به شما کمک میکند به هدفتان برسید، ممکن است با چالش مواجه شوید. اما خوب است بدانید که روشهای زیادی برای انتخاب گزینه مناسب وجود دارد. بهترین راهنماییها برای انجام این کار عبارتند از:
- تحقیق کنید: با شناخت انواع مدیتیشن، شروع به انتخاب آنها بکنید. میتوانید در کتابخانه محلی، کتابهای شخصی خود یا منابع آنلاین جستجو کنید و اطلاعات و راهکارهای مختلفی را بیابید.
- با متخصصان در حوزه سلامت صحبت کنید: پزشکان عمومی یا متخصصان سلامت روانی، بهترین منابع برای دریافت اطلاعات درباره مدیتیشن هستند. آنها میتوانند شما را راهنمایی کنند و برنامهها و آموزشهای meditation مرتبط را برای شما تشخیص دهند.
- از نظر دیگران درخواست راهنمایی کنید: افرادی که علاقهمند به meditation هستند، برای شما منابع عالی میتوانند باشند. میتوانید از دوستان، آشنایان یا حتی افراد آنلاین درخواست راهنمایی کنید. وبسایتها و پلتفرمهای اجتماعی مانند YouTube و Reddit یا حتی برنامههای موبایلی نیز میتوانند به شما کمک کنند.
وقتی یک نوع مدیتیشن را انتخاب کردید، میتوانید با رعایت این نکات، بهترین عملکرد را داشته باشید:
- بررسی کنید کدام زمان برایتان مناسب است. برخی افراد علاقه دارند صبحها meditation کنند و برخی شبها. انتخاب زمانی که برای شما راحت است وقت خوبی برای انجام این تمرین خواهد بود.
- زمانی را برای مدیتیشن در نظر بگیرید و آن را به عنوان بخشی از برنامههای روزانه خودتان در نظر بگیرید. انجام مدیتیشن به صورت روزانه، فواید بسیار زیادی دارد.
- محیط خلوت و آرام را برای مدیتیشن در نظر بگیرید. در بعضی از انواع meditation، لازم است بنشینید، دراز بکشید یا راه بروید؛ بنابراین بهتر است یک مکان آرام و متناسب را برای این کار پیدا کنید. ممکن است یک پارک یا مسیر پیادهروی هم مناسب باشد.
- درخواست کمک کنید. اگر به راحتی نتوانید مدیتیشن را انجام دهید، نگران نباشید. شما تنها نیستید و بسیاری از افراد همین مشکل را دارند. منابع مختلف را بررسی کنید و از اطرافیان یا منابع آنلاین کمک بگیرید. افراد مختلف علاقهمند به meditation ممکن است برنامههای خوبی را به شما پیشنهاد دهند.
نکته: ما درباره مدیتیشن ذن صحبت بسیاری کردیم که میتوانید آن را مطالعه کنید.
سخن آخر
مدیتیشن به عنوان یک تمرین ذهنی و روحانی که در آن تمرکز ذهنی و آگاهی بر روی لحظه حاضر تقویت می شود، به سرعت در جوامع امروزی پیشرفت می کند. این تمرین قدرت ذهن را بهبود می بخشد، تنش را کاهش می دهد، آرامش و شادی را افزایش می دهد و به افزایش تمرکز و خلاقیت کمک می کند.
درباره مرجان بهرام
مرجان بهرام (Marjanbahram) متولد ۱۳۶۳ از تهران هستم. لایف کوچ، مشاوره خانواده و مدرس رشد فردی هستم. تو اینجا با من یاد میگیری موفقیت اونقدر هم سخت نیست فقط باید راهش رو پیدا کنی. من بهت کمک میکنم رشد داشته باشی و یاد بگیری خودت رو دوست داشته باشی.
نوشته های بیشتر از مرجان بهرام4 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
مدیتیشن واقعا فوق العادست و من از زمانی که متوجه شدم مدیتیشن چیست مدام به دنبال این هستم که زمانی داشته باشم که این کار رو انجام بدم. البته چند وقتی هست که این کار به صورت عادت شده و من به این کار عادت کردم. هر روز صبح قبل از بیدار شدن به مدیتیشن و انجام اون می پردازم. دوستانی که با خوندن این محتوا متوجه شدن که مدیتیشن چیه حتما اون رو داخل زندگیتیون بیارید تا معجزه اون رو ببینید. خیلی ممنون از شما
من تو دوره پاکسازی انرژی متوجه شدم که مدیتیشن چیست و چرا باید اون رو بلد باشیم. واقعا هر شخصی باید مدیتیشن رو به خوبی بلد باشه. من این کار رو هر روز صبح انجام میدم و نتایج شگفت انگیزی رو برام به همراه داشته به اینجا. واقعا از نظر ذهنی به آرامش زیادی میرسم که خدا رو شکر میکنم بابت این موضوع. توصیه میکنم به کسانی که مدیتیشن رو هنوز شروع نکردن. حتما این کار رو انجام بدید و این کار رو یاد بگیرید. ممنون از خانم بهرام بابت ایجاد این محتوا ارزشمند.
من این کار رو انجام دادم ولی نتیجه دلخواهم رو نگرفتم. دلیلش چی میتونه باشه؟
البته من این کار رو از یکی از دوستانم یاد گرفته بودم و نمیدونم که آیا اصلا مدیتیشن رو درست انجام میدم یا نه. اگر که امکانش هست بنده رو راهنمایی کنید چون واقعا شرایط سختی رو دارم. ممنون از شما
واقعا مدیتیشن یکی از بهترین تجربههای زندگی شخصی من بوده و اگر روزی این کار رو انجام ندم از نظر آرامش نمیتونم به سطح خیلی خوبی برسم. من به بقیه افرادی که این کار رو انجام نداند توصیه میکنم حتما و حتما دنبالش باشن و انجامش بدن. خیلی ممنون از خانم مرجان بهرام